الو سلام حاج آقا / ۱۴

تمدن اسلامی

• سلام بفرمایید.
• حاج آقا منظور از «تمدن اسلامی» چیست؟
• پس از ظهور اسلام و تشکیل حکومت اسلامی و گرد آمدن ملت‌های گوناگون زیر پرچم اسلام، تمدن عظیم و شکوهمندی به وجود آمد که تاریخ از آن به عنوان تمدن اسلامی یاد می‌کند.
• چه علل و عواملی موجب پیدایش تمدن اسلامی شد؟
• عوامل زیادی در ایجاد تمدن اسلامی نقش داشتند که دو عامل عمده و مهم آن عبارت است از: تشویق بی‌حد و حصری که اسلام به تفکر، تعلیم و تعلّم داشت و تسامح و تساهلی که اسلام و مسلمین به عقاید ملت‌های مختلف از خود نشان دادند.
• توصیه به علم‌آموزی چه سهمی در ایجاد تمدن اسلامی داشت؟
• پایه و اساس تمدن‌سازی فکر و تفکر، علم و عالم، تعلیم و تعلم است. قرآن علم را نور و جهل را ظلمت دانسته و مسلمین را به فراگیری علم توصیه و تشویق می‌کند. پیامبر اسلام (ص) می‌فرماید: «اطلبوا العلم من المهد الی اللحد» یعنی از گهواره تا گور در جستجوی دانش باشید. سفارش و تاکید اسلام به علم و اشتیاق مسلمین به آموختن علوم گوناگون نخستین جرقه پیدایش تمدن اسلامی بود.
• تسامح و تساهل اسلام و مسلمین چه نقشی در پیدایش تمدن اسلامی داشت؟
• اسلام و مسلمین با تسامح، تساهل و احترامی که نسبت به عقاید ملت‌های مختلف از خود نشان دادند، توانستند از اقوام و ملیت‌های نامتجانس و گاه متنفر از یکدیگر امت واحد، متحد و یکپارچه بسازند. در ابتدای شکل‌گیری تمدن اسلامی، هسته اول آن را مسلمان‌های حجاز تشکیل می‌دادند که سابقه تمدنی نداشتند. کم‌کم ملت‌ها مسلمان شدند و مسلمانان با یهودی‌ها، زردشتی‌ها، مسیحی‌ها و صابئی‌ها به قدری با احترام رفتار کرده و آنها را در میان خودشان وارد کردند که تدریجا آنها در اسلام هضم شده و عقاید اسلامی را پذیرفتند و علوم خود را در خدمت اسلام قرار دادند.
• چگونه علومی به این گستردگی در تمدن اسلامی شکل گرفت؟
• مسلمین علومی از قبیل علم قرائت، تفسیر، کلام، فقه، حدیث، نحو، صرف، معانی، بیان، بدیع، سیره نبوی و غیره را که در فهم و درک قرآن و سنت به آنها نیاز داشتند، ابداع و اختراع کردند و علومی مانند طبیعیات، ریاضیات، نجوم، طب، فلسفه و غیره را که محصول تمدن آن روز و نتیجه مساعی و زحمات ملل مختلف بود را ترجمه کردند، آموختند، شکوفا کرده و گسترش دادند.
• تمدن اسلامی حاصل تلاش قوم خاصی بود؟
• نه. این تمدن با روح مخصوصی شروع شد و محصول مجاهدت ملت‌های گوناگون از آسیا، آفریقا و حتی اروپا بود. ایرانیان هم در پی‌ریزی این تمدن بزرگ شریک و سهیم بودند و نقش پررنگی در تکوین آن ایفا کردند.
• ممنون حاج آقا