سجده بر زمین
🔸 سلام بفرمایید.
🔹 حاج آقا «سجده» چه معنا و مفهومی دارد؟
🔸 از نظر اسلام سجده براى خداوند مهمترین عبادت یا از مهمترین عبادات است. انسان در حال سجده از هر حال دیگر به خدا نزدیکتر است. پیشوایان دینی سجدههاى طولانى داشتند، سجدههاى طولانى براى خدا، روح و جان انسان را پرورش مىدهد و بارزترین نشانه عبودیّت و خضوع در پیشگاه پروردگار است. از ممتازترین مصادیق سجده، سجده در هر رکعت نماز، سجده شکر، سجدههاى واجب و مستحب تلاوت قرآن است. انسان در حال سجده جز خدا را فراموش مىکند و خود را به او بسیار نزدیک مىبیند. استادان سیر، سلوک، عرفان و معلّمان اخلاق بر سجده تأکید فراوان دارند. در حدیث است که هیچ کار انسان براى شیطان ناراحتکنندهتر از سجده نیست.
🔹 سجده فقط برای خدا جایز است؟
🔸 بله. سجده فقط برای ذات پاک خداوند واحد یکتا جایز است، زیرا سجده نهایت خضوع و مصداق بارز پرستش است و عبودیّت مخصوص خداست. قرآن کریم میفرماید: «وَ لِلّٰهِ یَسْجُدُ مَنْ فِی اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْض» یعنی هر آنچه در آسمانها و زمین است به خدا سجده میکند. «توحید در عبادت» یعنى پرستش مخصوص خداست و پرستش غیر خدا از شاخههاى شرک است. آنچه به عنوان سجده فرشتگان براى آدم و سجده یعقوب، همسر و فرزندانش براى یوسف در قرآن آمده است، به معناى احترام، تعظیم و تکریم است، نه سجده به معناى پرستش.
🔹 به چه چیزهایی میتوان سجده کرد؟
🔸 پیروان مکتب اهل بیت (ع) متّفقاً بر این عقیده هستند که فقط بر زمین مىتوان سجده کرد، البتّه بر آنچه از زمین مىروید نیز مىتوان سجده کرد، به شرط آن که خوردنى و پوشیدنى نباشد مانند برگ، چوب درختان، حصیر، بوریا و امثال آنها. لذا شیعیان در مسجد الحرام و مسجد پیغمبر اکرم (ص) بر روى سنگها سجده میکنند و گاه حصیرى همراه خود آورده و روى حصیر سجده مىکنند. در حالى که فقهاى اهل سنّت عموماً معتقد به جواز سجده بر همه چیز هستند. البتّه گروهى از آنان سجده بر آستین لباس یا گوشه عمامه و مانند آن را استثنا کرده و جایز ندانستهاند.
🔹 چه دلیلی برای سجده بر زمین وجود دارد؟
🔸 پیروان اهل بیت (ع) براى اثبات وجوب سجده بر زمین به دلایل فراوانى مانند احادیث پیامبر اسلام (ص)، سیره صحابه و روایات ائمه اهل بیت (ع) استناد میکنند. از جمله اینکه پیامبر (ص) فرمود: «جُعِلَتْ لِىَ الأرْضُ مَسْجِداً وَ طَهُوراً» یعنی زمین براى من محلّ سجده و طهارت (تیمّم) قرار داده شده است. أبو هریره مىگوید: «رسول خدا (ص) را در یک روز بارانى دیدم که بر زمین سجده مىکرد و اثر آن بر پیشانى و بینى او نمایان بود.»
🔹 سیره «صحابه» و «تابعین» چگونه بود؟
🔸 آنها هم بر زمین سجده مىکردند. «جابر بن عبد الله انصارى» مىگوید: «من با پیغمبر اکرم (ص) نماز ظهر مىخواندم، مقدارى از سنگریزهها را در یک کف دست مىگرفتم و آن را از این دست به آن دست مىکردم تا خنک شود و بر آن سجده کنم، این کار به خاطر شدّت گرما بود.» «انس بن مالک» مىگوید: «ما در شدّت گرما در خدمت رسول خدا (ص) بودیم، بعضى از ما سنگریزه را در دستش مىگرفت تا خنک شود، سپس آن را بر زمین مىنهاد و بر آن سجده مىکرد». این تعابیر نشان از آن دارد که این کار در بین اصحاب معمول بوده است. امام صادق (ع) می فرماید: «سجود جایز نیست، مگر بر زمین یا چیزى که از زمین مىروید، مگر خوردنىها و پوشیدنىها».
🔹 پس شیعیان به سنت نبوی (ص) عمل میکنند؟
🔸 بله. پیروان اهل بیت (ع) به استناد روایات رسول خدا (ص)، ائمّه اهل بیت (ع) و عمل صحابه بر زمین سجده میکنند و در مساجد مفروش، قطعه خاکى به نام «مهر نماز» را روى فرش گذارده و بر آن سجده مىنمایند تا پیشانى که اشرف اعضاى بدن انسان است، در پیشگاه خداوند به خاک ساییده شده و نهایت تواضع در پیشگاه الهی به عمل آید. گاه این قطعه خاک را از تربت شهیدان انتخاب مىکنند که یادآور جانفشانىهاى آنها در راه خداست و موجب حضور قلب بیشترى در نماز میشود. تربت شهیدان کربلا را بر دیگران ترجیح مىدهند، ولى نه همیشه مقیّد به تربت هستند و نه خاک، بلکه بر سنگ فرشهای مساجد نیز سجده مىکنند. سجده بر زمین سنت است که برخی فقهای مذاهب آن را بدعت مینامند، در حالی که سزاست آنها نیز این سنّت نبوى (ص) را احیا کرده و بدان عمل کنند، چرا که سجده بر زمین نهایت خضوع در پیشگاه الهی بوده و با حقیقت سجده سازگارتر است.
🔹 ممنون حاج آقا
بازدیدها: ۰
