الو سلام حاج آقا / ۵

شک مقدس

• سلام بفرمایید.
• حاج آقا شک چگونه در ذهن پدید می‌آید؟
• وقتی انسان در برابر یک سلسله مجهولات قرار می‌گیرد که نمی‌تواند آنها را بفهمد، دچار تردید و ابهام شده و حالت استفهام پیدا می‌کند که به آن شک می‌گویند.
• شک در دین خوب است یا بد؟
• شک، تزلزل و عدم اطمینان است و در دین پسندیده نیست، چون دین دنبال ایمانِ توام با یقین است. قرآن کریم همیشه مردم را به ایمان دعوت می‌کند.
• یعنی هیچ‌گونه شک مثبتی در نهاد دین وجود ندارد؟
• چرا انسان تا شک نکند به یقین نمی‌رسد. شک از این نظر که دالان و معبر خوبی برای رسیدن به ایمان و یقین است، خوب و مطلوب است. شکاک تا مادامی که در شک خود نمانده، آن را به عنوان هدف، منزل و جایگاه استقرار برنگزیده و برای رسیدن به یقین تلاش و کوشش کند، شکش نه تنها ناصواب نیست، بلکه مقبول و مقدس هم است.
• یعنی در دینی که طالب ایمان و یقین است، شک مقدس است؟
• بله. اما نه هر شکی. تنها شکی مقدس است که انسان را به سوی تحقیق و کشف حقیقت رهنمون کرده و در او درد روحی جهت وصول به یقین ایجاد کند. والا شکاکی که در شکش مانده و هیچ تقلایی برای گذر از معبر شک و رسیدن به مرحله یقین نکند، شکش مورد تایید و پسند دین نیست.
• شک افراد کثیرالشک چگونه است؟
• این قبیل شک‌ها نوعی وسواس و بیماری است که از ضعف عقل ناشی می‌شود. چنین شک‌های بی‌پایه و اساس، نامقدس و بی‌ارزش است و علاجی جز بی‌اعتنایی ندارد.
• پس شک در حوزه دین جای نگرانی ندارد؟
• شک در گزاره‌های دینی تا مادامی که به تحقیق عالمانه برای وصول به حقیقت منجر شود، نه تنها نگرانی ندارد، بلکه مقدس و نوعی فضیلت است. دین نیز از این جهت که حقیقتی جاودانه است هر چقدر مورد تردیدها و کاوش‌های محققانه قرار بگیرد، نه تنها آسیبی نمی‌بیند که حقانیتش روشن‌تر و چهره‌اش پرفروغ‌تر می‌شود.
• ممنون حاج آقا