میانجی‌گران صلح
خبر دادند اعضای کمیته چهار نفری رسیدگی کننده به جنگ عراق بـا ایران، منتخب کنفرانس کشورهای عضو جنبش عدم تعهد به عنوان گروه میانجی‌گران صلح جهان اسلام، – در تاریخ ۲۰ فروردین ۱۳۶۱ – به ایران آمده‌اند و وزرای خارجه کویا، زامبیا، مسئول بخش سیاسی سازمان آزادیبخش فلسطین و معاون وزیر خارجه هند، عضو هیأت هستند.
این خبر باعث ناراحتی بعضی از رزمندگان و نیروهای تند شد. به همین دلیل مراجعات زیادی به ما می‌کردند با اظهار نگرانی از پذیرش آتش بس. پیروزی‌های اخیر در جبهه، امیدها و خواسته‌ها را بالا برده و کسی حاضر نیست به کمتر از سقوط صدام و تأسیس حکومت اسلامی در عراق اکتفا کند.
احمد آقا می گوید: بیت امام هم تحت فشار است. البته خود امام هم بسیار در ادامه جنگ جدی هستند. فضای عمومی خیلی تند است. افرادی هم هستند که تندروی را به مصلحت نمی‌دانند، اما جرأت ابراز نظر علنی ندارند و در جلسات خصوصی با احتیاط ابراز نظر می‌کنند.
این هیأت با رئیس جمهور دیدار کردند. اما من با آنها ملاقاتی نداشتم. البته قبل از این دیدار، با آقای خامنه ای، صحبت کردم و بعد از دیدار آنها هم، از مذاکراتی که شده بود مطلع شدم. اینها می‌خواستند حرف ما را بشنوند و پیشنهاد خاصی نداشتند. بیشتر اصرار به آتش بس و گفتگو کردند. آقای رئیس جمهـور نیز شرایط ایران را برای پذیرش آتش بس که مکرر گفته‌ایم و روشن و حق است و جای بحث هم ندارد، برای آنها تشریح و تأکید کرده بودند تنها تحقق این شرایط می‌تواند صلحی عادلانه را به دنبال داشته باشد.
آنها هم حرف‌های ما را شنیدند و یادداشت کردند و رفتند. چند روز بعد هم – در تاریخ ۲۹ فروردین ۱۳۶۱ – آقای دکتر ولایتی وزیر امور خارجه، گزارش هیأت میانجی کنفرانس اسلامی را آورد. آیت الله آقای خامنه‌ای تلفـن کردند و گفتند: آقای احمد سکوتوره رئیس جمهور گینه و حبیب شطی دبیر کل سازمان کنفرانس اسلامی، به نمایندگی از سازمان کنفرانس اسلامی آمده‌اند و طرحی آورده اند که به خواسته‌های ما نزدیک به نظر می‌رسد و جواب را باید پس از مشورت بدهیم.
قرار به تشکیل جلسه شد. به دفتر ایشان رفتم، نخست وزیر و رئیس دیوان عالی کشور و احمد آقا هم بودند. گزارش هیأت خوانده شد. مشخص شد که هیأت پیشنهاد عقب‌نشینی و خروج تدریجی نیروهای عراقی را داده است، ولی چیزهای دیگری هم مطرح کرده که در حکم شرط است. در مورد این شروط بحث کردیم و بند، بند نظر دادیم.
مذاکره درباره اروند رود بر اساس قرارداد الجزایر، که به نظر ما تکلیف آن روشن است و نیازی به مذاکره ندارد، حایل شدن نیروهایی بی‌طرف در دو سوی مرز، که ما در خاک خود آن را نمی پذیریم و نیز تشکیل کمیته رسیدگی برای پیدا کردن متجاوز که خسارت هم بر همین اساس پرداخت خواهد شد که از نظر ما متجاوز مشخص است و آن عراق است و خسارت را هم باید بپردازد.
قرار شد آقای دکتر ولایتی جواب بدهد. البته گفته شد که اعضای هیأت هم در این سفر تا حدودی از فضای حاکم بر جامعه ایران مطلع شده‌اند و فهمیده اند که بدون امتیاز روشن و بزرگ، برای مسئولان ایرانی پذیرش آتش بس دشوار است و می‌دانند که اختیار صلح و جنگ در دست شخص امام است و از نظرهای ایشان هم بی‌اطلاع نیستند.
فضای جنگی کشور و انتظارات بالای مردم و به خصوص رزمندگان به گونه‌ای است که این گونه پیشنهادها را به استهزا می‌گیرند و عقب‌نشینی فوری و با قید و شرط را هم کافی نمی‌دانند و به مسئولان جنگ انتقاد دارند که چرا فورا وارد خاک عراق نمی‌شوید. جمعی از مسئولان سپاه از ما می‌خواهند که به اظهارات میانجی‌های کنفرانس اسلامی، اعتماد نشود و می‌گویند ممکن است فریبکاری باشد.
بیشتر نمایندگان هم در ملاقات‌ها از احتمال پذیرش آتش بس و عدم مجازات صدام و ادامه فشار صدام بر نیروهای اسلامی، انقلابی عراق، اظهار نگرانی می‌کنند. جمعی از طلبه‌ها هم که از جبهه آمده‌اند، می‌گویند نگرانی عمده نیروها در جبهه از احتمال کوتاه آمدن مسئولان در مقابل فشارهای بین‌المللی، مبنی بر پذیرش آتش بس است و خبر دادند که رزمنده‌ها می‌گویند ما حاضر نیستیم بدون تحقق اهداف اعلام شـده دفاع، به خانه برگردیم.
فراوانی این گونه مراجعات احتمال برنامه‌ریزی در این زمینه را تقویت می‌کند و البته می‌تواند طبیعی هم باشد. ما وقت زیادی صرف قانع کردن این گونه افراد می‌کنیم و وقتی آنها قانع نمی‌شوند، می‌گوئیم در آینده همه چیز برای شما روشن می‌شود. انتظار نداشته باشید همه مسائل جنگ را در سخنرانی‌های عمومی و مصاحبه‌ها بشنوید. در همین روز آقای محسن رضایی خبر داد که نیروهای ما به زودی حمله وسیعی را بر علیه عراق آغاز خواهند کرد.
