اسرائیلیّات
🔸 سلام بفرمایید.
🔹 حاج آقا منظور از «اسرائیلیّات» چیست؟
🔸 اسرائلیات، قصه‌ها، افسانه‌ها، روایات و اخبارى است که از «تورات» و منابع یهودى گرفته شده و به دست علماى یهود، به ویژه کسانى که پس از ظهور اسلام مسلمان شدند، وارد فرهنگ اسلامى شده است. علماى اسلام، گاهى اصطلاح اسرائیلیات را به «نصرانیات» و همه مجعولاتى که رنگ یهودى دارد، تعمیم مى‌دهند.
🔹 چه عواملی باعث نفوذ اسرائیلیات در فرهنگ اسلامی شد؟
🔸 ریشه‌هاى تاریخى نفوذ اسرائیلیات در فرهنگ اسلامى را باید از یک سو به حضور جامعه یهودی در جزیره العرب و ارتباط نزدیکشان با قوم عرب و برترى فرهنگى آنان بر عرب جاهلیت دانست و از سوى دیگر باید آن را در خصومت و کینه‌توزى یهود با اسلام جست‌وجو کرد. یهودیان چون در رویارویى سیاسى و نظامى با مسلمانان شکست خوردند، تلاش کردند تا از راه نفوذ فرهنگى و از درون به مسلمانان ضربه بزنند.
🔹 یهودیان در کدام نقاط جزیره العرب زندگی می‌کردند؟
🔸 دین یهود چند قرن پیش از ظهور اسلام، در عربستان نفوذ یافته بود و برخى نقاط یهودى‌نشین در این سرزمین پدید آمده بودند که مهمتر از همه یثرب بود که پس از هجرت پیامبر اسلام (ص) مدینه (مدینه الرسول) نامیده شد. علاوه بر یثرب که سه طائفه یهودى ثروتمند و متنفّذ «بنى‌قینقاع»، «بنى‌نضیر» و «بنى‌قُریظه» در آن سکونت داشتند، در «تیماء»، «فدک» و «خیبر» نیز نقاط یهودى‌نشین پدید آمده بود و تعدادى از این گروه در آنجا حضور داشتند.
🔹 یهودیان چه چیزهایی را وارد فرهنگ اسلامی کردند؟
🔸روایاتى که یهودیان در جامعه عرب بازگو مى‌کردند، بیشتر گزارش‌ها و روایات آمیخته با خرافات و افکار آشفته درباره آفرینش جهان، پیامبران، اقوام، امت‌هاى پیشین و امثال اینها بود. این‌گونه مطالب در عصر اسلام از طریق راویان یهودى‌الأصل یا غیر آنها مانند «عبدالله بن سلام»، «کعب الأحبار»، «وهب بن منبّه» «ابو هُریره»، «عبدالله بن عمرو بن العاص» و «مُقاتل بن سلیمان» وارد کتاب‌هاى تاریخ اسلام شد.
🔹 خرافات هم جزیی از اسرائیلیات است؟
🔸بله. مثلا «بخارى» و «مسلم» از «ابو هریره» نقل کرده‌اند که وى مى‌گفت: «ملک‌الموت روزى نزد موسى (ع) رفت و گفت: دعوت پروردگارت را اجابت کن!. موسى (ع) سیلى به صورت او زد و چشم او را کور کرد! فرشته نزد خدا برگشت و گفت: مرا نزد بنده‌اى فرستادى که نمى‌خواهد بمیرد و دو چشمم را کور کرد!، خداوند چشم فرشته را به حال اول برگرداند و به او گفت: نزد بنده‌ام برو و به او بگو اگر مى‌خواهى زنده بمانى، دستت را بر پشت گاو نرى بنه، به تعداد موهاى گاو که زیر دستت قرار مى‌گیرد، بر سال‌هاى عمر تو مى‌افزایم» همچنین وهب بن منبّه مى‌گفت: «مردم بیت‌المقدس، همسایگان خدا هستند، بر خداست که همسایگان خود را عذاب نکند. هرکس در بیت‌المقدس دفن شود، از عذاب و فشار قبر نجات خواهد یافت»
🔹 برخورد رسول خدا (ص) و ائمه معصومین (ع) با اسرائیلیات چگونه بود؟
🔸آنها به سختی با اسرائیلیات مبارزه می‌کردند. مبارزه رسول خدا (ص) و ائمه اطهار (ع) با اسرائیلیات گاهى به شکل تکذیب راویان آنها و سلب اعتماد مردم از آنها و گاهى از راه پاسخگویى به احادیث آنها با استدلال و روش علمى بود. امام على (ع) درباره ابوهریره فرمود: «دروغ‌گوترین کسى که احادیثى را به دروغ به رسول خدا (ص) نسبت داده، ابوهریره دوسى است.»
🔹 ممنون حاج آقا
