تجسم اعمال
🔸 سلام بفرمایید.
🔹 حاج آقا منظور از «تجسم اعمال» چیست؟
🔸 مسأله تجسم اعمال از مسایل مربوط به جهانِ پس از مرگ و شاخه‌اى از پاداش و کیفر اخروى است و در بحث شهود و گواهان قیامت نیز راهگشاست، زیرا هرگاه کردار انسان گنهکار در سراى دیگر تجسم یابد، خود بهترین شاهد و گواه بر مجرم بودن او و انسداد راه‌های انکار اوست. تجسم یا «تمثل» غالباً ناظر بر کردارهاى مربوط به جوارح انسان است، یعنی هر عملی که انسان در این جهان انجام می‌دهد، در جهان دیگر به صورتى متناسب با آن جهان پدیدار می‌گردد.
🔹 یعنی هر کار خوب و بدی تجسم عینی می‌یابد؟
🔸 بله. هر عمل خوب و بدى که انسان انجام مى‌دهد، یک صورت دنیوى دارد که قابل مشاهده است و یک صورت اخروى دارد که در دل و نهاد عمل نهفته شده و در روز رستاخیز پس از تحولات و تطوراتى که در آن رخ مى‌دهد شکل دنیوى خود را از دست داده و با واقعیت اخروى خود جلوه مى‌کند و باعث لذت و فرح یا عامل آزار و اندوه صاحب خود مى‌شود. اعمال نیکِ زندگى دنیوی در روز رستاخیز تغییر شکل داده و به صورت باغ و راغ، چمن و سوسن، طبیعت زیبا وکاخ‌هاى مجلل در می‌آید و اعمال بد به صورت آتش، زنجیرهای آتشین و انواع عذاب نمودار می‌شود.
🔹 قرآن از تجسم اعمال سخن گفته است؟
🔸 بله. مسأله تجسم اعمال یک حقیقت قرآنی و از معارف بلند و عمیق آن است که در آیات مختلفی به آن پرداخته شده است. مثلا در آیه ۳۰ سوره آل عمران می‌فرماید: «یَوْمَ تَجِدُ کُلُّ نَفْسٍ مٰا عَمِلَتْ مِنْ خَیْرٍ مُحْضَراً وَ مٰا عَمِلَتْ مِنْ سُوءٍ تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَیْنَهٰا وَ بَیْنَهُ أَمَداً بَعِیداً…» یعنی روزى که هر کس آنچه را از کار نیک انجام داده و آنچه را از کار زشت مرتکب شده حاضر شده مى‌یابد، و آرزو مى‌کند که اى کاش میان او و کارهاى زشتش زمان دور و درازى فاصله بود.
🔹 صورت اخروی خود انسان چگونه خواهد بود؟
🔸 انسان به اعتبار اخلاق و ملکاتش از نظر صورت اخروى سه گونه امکان ظهور دارد، یا فرشته است یا حیوان و درنده و یا شیطان. هرگاه شهوت و غضب بر او غلبه نماید و کارهاى او پیوسته از این دو غریزه صادر شود، صورت اخروى او حیوان و درنده خواهد بود، و اگر مکر و حیله حکمران وجود و کارهاى او باشد، صورت اخروى او شیطانی می‌باشد، و اگر اخلاق پسندیده در نفس او رسوخ کرده و ملکه وجودش شود، به صورت‌هاى زیباى بهشتى تمثل خواهد یافت.
🔹 صورت اخروی اعمال انسان چگونه خواهد بود؟
🔸 هر کار خوب و بد انسان به شکل متناسب با آن مجسم می‌شود. مثلا ایمان به صورت نور و روشنایى و ظلم و ستم به شکل ابرى سیاه و ظلمانى اطراف انسان را خواهد گرفت و اموال نامشروع به صورت شعله‌هاى آتش در خواهد آمد. گاهى کیفیّات عمل، تبدیل به کیفیات روحى و جسمى مى‌گردند، مثلاً رباخوارانى که با عمل زشت و آلوده خود تعادل اقتصادى جامعه را برهم زدند، به صورت بیماران مصروعى در مى‌آیند که به هنگام برخاستن از زمین قادر به حفظ تعادل خود نیستند. اموالى را که ثروتمندان محتکر و بخیل روى هم انباشته و بدون کمترین ترحمی از افراد محروم و گرسنه دریغ کرده‌اند، و حتى خودشان نیز از آن بهره‌ای نبرده‌اند، به صورت طوق‌هاى سنگینى بر گردنشان آویخته خواهد شد و انجام هر فعالیتى را از آنها سلب خواهد کرد!
🔹 تجسم اعمال چه رابطه‌ای با پاداش و کیفر اخروی دارد؟
🔸 در سرای آخرت جزاى اعمال هر انسانى عین اعمال اوست. یعنی در محکمه عدل الهی عمل انسان اعم از خوب و بد مجسم خواهند شد و نعمت‌های بهشت و نقمت‌های جهنم همان چهره اخروی صواب‌ها و گناهان انسان خواهد بود که با اعمال دنیوی رابطه تکمیلی داشته و آنها را کامل میکند.
🔹 ممنون حاج آقا
منبع: برداشتی از کتاب: منشور جاوید، (تجسم اعمال و ملکات)، جلد پنجم، تالیف: آیت الله العظمی جعفر سبحانی
