دوران مبارزه

فاجعه سینما رکس آبادان

دکتر جواد منصوری

رژیم شاه در یک حرکت برنامه ریزی شده، فاجعه ای مرتکب شد که در نوع خود، در دنیا بی نظیر بود. در ۲۸ مرداد ۱۳۵۷ پس از آنکه قریب ششصد نفر تماشاچی وارد سینما رکس آبادان شدند، درهای سالن برای شروع نمایش فیلم بسته شد. ناگهان درها از پشت قفل و در یک لحظه تمامی سالن به آتش کشیده شد. مردم برای نجات خود و فرار از شعله های سرکش آتش به درهای خروجی سالن هجوم بردند، ولی با درهای قفل شده و بسته مواجه شدند.

هیچ گونه کمکی از طرف مسئولین سینما به آنها نشد. آتش نشانی با تأخیر بسیار وارد عمل شد. در نتیجه به جز چند نفر که به شکل غیرعادی و معجزه آسایی نجات یافتند، تقریبا تمامی تماشاچیان در آتش سوختند. در اخبار اعلام شد این اقدام توسط گروهی مذهبی که مخالف با سینما و فیلم بودند انجام شد. در عین حال شک و تردید در مورد واقعیت قضیه و عاملین آن وجود داشت.

ساعت ۵ بعد از ظهر ۲۹ مرداد برای اطلاع از اخبار به اتاق تلویزیون رفتم. پس از اعلام خبر، زندانیان در یک حالت شوک و سکوت قرار گرفتند. هیچ کس نمی دانست چه بگوید و واقعیت چیست؟ بعد از اینکه از اتاق تلویزیون بیرون آمدیم، بعضی افراد از جمله اعضای سازمان مجاهدین و گروه های چپ زمزمه کردند که مذهبی های متحجر و ضدانقلاب این کار را کرده اند! زیرا آنان با فیلم و سینما مخالف هستند.

من گفتم: شما در اظهار نظر عجله نکنید. اطلاعات بیشتری از ملاقاتی ها – خانواده زندانیان که به ملاقات می آمدند – بگیریم و چند روز بگذرد، پس از جمع بندی، اظهار نظر شود.

البته این حرف برای آنان خیلی مناسب نبود. این فاجعه موجی از خشم، اندوه و تأسف بین مردم به وجود آورد. رژیم شاه قصد داشت با این حرکت برنامه ریزی شده، گروه های مذهبی را افرادی ضد مردمی، بی رحم و مخالف فیلم و سینما معرفی کند. یک روز پس از این فاجعه اعلامیه هایی در سطح کشور منتشر شد که ضمن تقبیح این عمل، ارتکاب به آتش سوزی و کشتار مردم را به رژیم نسبت داد.

بالاخره پس از گذشت چند روز از واقعه و روشن شدن مقداری از قضایا و افشای دست اندرکاران، خشم مردم علیه دولت شدت گرفت و کنترل مبارزات مردمی در چندین شهر مهم کشور برای دولت بسیار مشکل و حتی با روش های معمول غیرممکن شد. لذا شاه در ۶ شهریور ۱۳۵۷، به توصیه آمریکا با برکناری جمشید آموزگار و انتصاب شریف امامی دست به تغییر دولت زد.

دو روز پس از فاجعه سینما رکس، شاه در یک مصاحبه گفت: اگر من بروم، ایران ایرانستان می شود.

این جمله دقیقاً خطی بود که به کلیه جریان های تجزیه طلب داده شد. دیگر اینکه فاجعه مزبور را علناً به عناصر مسلمان نسبت داد و چنین نتیجه گرفت که این جریان مخالف تمدن و پیشرفت است. گروه های چپ و مجاهدین برای مبرا نگه داشتن خود از این اتهامات و در عین حال مخالفت با حرکت انقلاب اسلامی به رهبری امام، شتاب زده این فاجعه را به گروه های مبارز مسلمان نسبت دادند و آن را نشانه ای از نبود صلاحیت و کور بودن مبارزه اسلامی قلمداد کردند.

در اینجا بود که مخالفت و ضدیت آنان با حرکت مردمی، انقلابی و اسلامی آشکار شد. امام خمینی در اعلامیه ای پس از این فاجعه اعلام کردند که این اقدام توسط رژیم شاه انجام شده است. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، دادگاه محاکمه عاملین جنایت، تشکیل شد و با توجه به اسناد و اعترافات متهمین، تعدادی از آنان مجازات شدند.

 

اشاره: فاجعۀ سینما رکس آبادان در تاریخ ۱۳۵۷/۵/۲۸ در ساعت ۲۲ هنگام دیدن فیلم گوزن ها به کارگردانی مسعود کیمیایی اتفاق افتاد و در آن بالغ بر ۴۰۰ نفر در شعله های آتش سوخته و خاکستر شدند.
منبع: سال های بی قرار، خاطرات جواد منصوری، نویسنده: محسن کاظمی، ناشر: انتشارات سوره مهر، چاپ اول: ۱۳۹۲، ص ۳۰۹ – ۳۱۰

نوشته‌های مشابه

اشتراک در
اطلاع از
guest
0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
دکمه بازگشت به بالا
0
نظر بدهید تا شکوفا شوید.x